Republička izborna komisija je prošle nedilje proglasila i drugu listu za izbore članova Nacionalnog savita bunjevačke nacionalne manjine. Rič je o listi „Bunjevaci – mr Suzana Kujundžić Ostojić”.

   Tim povodom, kandidati s ove liste, održali su konferenciju za novinare u ponediljak, 8. septembra.  Kako je tom prilikom istakla Suzana K. Ostojić, nosilac liste, kandidati za novi saziv NSBNM dolaze iz Subotice, Sombora i Novog Sada, a listu podržavaju Kulturno-umitničko društvo „Bunjevka”, KUD „Aleksandrovo”, KUD „Bratstvo” iz Subotice, Udruženje građana „Bunjevci” iz Novog Sada i Bunjevački kulturni centar „Lemeški Bunjevci” iz Svetozara Miletića – Lemeša. Od ukupno 19 kandidata, 8 je žena, dok najmlađi kandidat ima 35 godina. Ko osnovni zadatak liste, ističe pitanje broja Bunjevaca i njevog obrazovanja, te povezivanje s fondovima Evropske unije.

   Nikola Babić, jedan od kandidata liste, istako je kako će osnovni zadatak i prioritet biti rad na obrazovanju. Na konferenciji je iz Sombora bila prisutna Ružica Parčetić. Ona je tom prilikom istakla da je cilj liste, na polju informisanja, širenje informativnog prostora na bunjevačkom jeziku. Što se kulture tiče, o ovoj oblasti divanila je Kata Kuntić, koja je kazala da je i ubuduće neophodno poštovanje kriterijuma valjane raspodile sridstava, te neophodnost razdvajanja amaterskog od profesionalnog bavljenja ovom oblasti.  

S. N.

Lista kandidata

PROGRAM ZA BUDUĆNOST BUNJEVACA

U svojem trećem sazivu, Bunjevački nacionalni savit se nalazi prid šansama koje se ne smidu  propuštit, al i prid izazovima sa kojima se mora suočit svistan odgovornosti prid bunjevačkim narodom. Budući BNS se mora rukovodit jasnom vizijom budućnosti bunjevačkog naroda, ko ravnopravnog s drugim nacionalnim zajednicama, sa kojima dili sudbinu, i sposobnog da odgovori na izazove s kojima se njegov opstanak i razvoj suočava (bila kuga, uzdržavanje od nacionalnog izjašnjavanja i od učešća u javnom životu, zaostajanje u visokom obrazovanju,  nadprosična nezaposlenost, stalno smanjenje govorne zajednice i stihijska asimilacija u kulturu većinski nacija).

1. BNS je prid zadatkom  okupljanja svi bunjevački institucija kako bi što kvalitetnije, bolje i brže ostvario sva prava koja mu država daje na: obrazovanje, kulturu, informisanje i službenu upotribu jezika.  Osim sridstava koja za sad BNS dobija od Republike i Pokrajine, mora se posegnit i za konkursima na nivou Evropske unije i to nuz saradnju i podršku svi bunjevački institucija. Naša država Srbija je u procesu priključivanja Evropskoj uniji što je jedinstvena i istorijska prilika za bačke Bunjevce za korišćenje podrške svake vrste za razvoj ko civilnog društva i moderne nacionalne zajednice. Na osnovu ti fondova se mož razvit sistem profesionalni institucija i ustanova, koje sad bunjevačkom narodu nedostaju: pozorište, muzej, nacionalna biblioteka, bunjevačka televizija, filmska produkcija, institut za jezik i književnost, fakultetski legat za izučavanje jezika, centar za turizam, itd.

2. U budućem radu BNS mora uspostavit demokratski i saradnički odnos sa svim bunjevačkim instiucijama, di će bit organizovani javni dijalozi i javno usaglašavanje ideja i interesa, kako bi oni koji su birali nacionalni savit imali uvid i u kojem smeru se on kreće i zašto. BNS ne smi više upast u konflikte stranački konfrontacija, al u isto vrime mora tražit jačanje bunjevački stranaka, čije polje dilovanja triba da bude u cilju osnaživanja bunjevačkog naroda.
3.  Put stvaranja bunjevačkih nacionalni institucija je zacrtan još ranije i njega triba slidit: Zavod za kulturu, Obrazovni centar... BNS mora posebnu pažnju posvetit Bunjevačkoj matici ko instituciji važnoj za nacionalni identitet, koja triba da postane  rasadnik stvaralački kadrova za buduće institucije kulture, obrazovanja i nauke.
4. U narednoj deceniji zakoračićemo još dublje u XXI vik, moderni vidovi komunikacije biće sve aktuelniji i mi ga moramo pratit kroz svoj rad i obraćanje Bunjevcima. Moramo potaknit naš narod da budu aktivni građani koji se ne boje iznet javno svoje stvavove, nit svoje nacionalno poriklo. Moramo razvijat saradnju i sa drugim nacionalnim zajednicama, sarađivat sa svima na ravnopravnim osnovama i svisni svojeg nacionalnog identiteta. Angažovanje daleko većeg broja Bunjevaca na radu oko bunjevački institucija, podrška novim vidovima kulturnog izražavanja i umitničkog stvaralaštva, sporta i istraživačkog rada, nuz unapređivanje postojeći vidova kulturno-umitničkog amaterskog angažovanja.

5. Jedno od centralni identitetski pitanja je nacionalno pamćenje, od njega zavisi     otpornost nacionalne zajednice i odupiranje asimilatornim procesima. U socijalnom pamćenju Bunjevaca sminjuju se istorijska očekivanja i nade -učešće Bunjevaca na Velikoj narodnoj skupštini 25. novembra 1918. godine i traume nastale nakon neostvarivanja ti nada, povlačenje granice 1921. godine, koja je podilila bunjevački narod, posebno tragična administrativna zabrana nacionalnog izjašnjavanja i javnog nacionalnog života u maju 1945. godine. U poslinji polak vika nigovan je zaborav, medijsko zataškivanje, što je kod Bunjevaca izazvalo potištenost i izbegavanje nastupa u javnom životu. Ovo su teme o kojima triba javno divanit, istaživat o tim događajima i on njima divanit javno.

6.  BNS svoj rad i saradnju  sa bunjevačkim institucijama i strankama mora osloniti na Etički kodeks - pravila dobrog ponašanja u javnom i političkom dilovanju Bunjevaca. U tom posebno zasluživa  pažnju briga i zaštita etničkog-kulturnog i nacionalnog-političkog identiteta Bunjevaca.  Jasno razlikovanje ponašanja koje doprinosi jačanju solidarnosti i samopouzdanja i ponašanja koje uništava i demorališe, odbija mlađe naraštaje i izaziva podozrivost i omalovažavanje od strane šire javnosti. Etički kodeks BNS triba da donese u širokoj saradnji i dijalogu sa svim činiocima bunjevačke društvene i kulturne javnosti.

Svrha ovog Programa je poziv na zajedničko nastojanje očuvanja i obnove bunjevačke zajednice, njezine integracije u savrimeno evropsko društvo, na učešće u izgradnji demokratskog društva u Srbiji i multinacionalnog, multikulturnog društva u autonomnoj Vojvodini, i u kulturnoj integraciji bunjevačkog naroda u evropskom regionu Baja-Sombor-Subotica.

   Nova škulska godina za đake koji u osnovnim škulama Subotice sa okolinom i Sombora pohađaju izbornu nastavu bunjevački govor sa elementima nacionalne kulture započela je s udžbenicima na bunjevačkom jeziku koji će pratiti ovu nastavu.

   Naime, danas su u Osnovnoj škuli „Sonja Marinković” podiljene „Bunjevačke čitanke” i gramatika „Klupče”. Nji je, u ime pridsidnika Republike Srbije Tomislava Nikolića, uručila njegova savitnica Jasmina Mitrović Marić. Kako je tom prilikom istaknila bila je to lična donacija Nikolića i to ne ko pridsidnika već ko građanina zemlje.

   Suzana Kujundžić Ostojić, pridsidnica Privremenog organa upravljanja Nacionalnog savita bunjevačke nacionalne manjine kazala je kako su Bunjevci konačno dočekali dan da posli više od 100 godina ponovo imaju udžbenike na svom maternjem jeziku.

   Posli pridaje užbenika priređen je kraći kulturni program u kojem su učesvovali đaci, al i najmlađi folklorci Bunjevačkog kulturnog centra „Tavankut”. Pridsidniku Nikoliću za finansiranje udžebnika, koji će u mnogome olakšat poso ne samo učiteljima već i škularcima, dica su se zafalila na svoj način, uramljenim crtežom.

   Podsićamo da je prilikom posite POUNSBNM pridsidničkom kabinetu, pridsidnik Nikolić obećo finansiranje udžbenika, a radosnu vist da je obećanje ispunjeno prinela je prilikom proslave Dana Dužijance njegova savitnica Stanislava Pak Stanković. Štampano je ukupno 200 primeraka „Bunjevačke čitanke” za 1. i 2. razred osnovni škula i 260 gramatika „Klupče” koje će se koristiti od 1. do 4. razreda.

S. N. 

   Na Šestoj sidnici, kojom je pridsidavo zaminik pridsidnika Republičke izborne komisije Ivan Šebek, održanoj u ponediljak, 1. septembra, Republička izborna komisija je razmatrala i donela Rešenje kojim se proglašava izborna lista Savez bačkih Bunjevaca – Mirko Bajić za neposredne izbore za članove Nacionalnog savita bunjevačke nacionalne manjine, raspisane za 26.oktobar ove godine.

   Tim povodom u utorak, 2.septembra, održana je i konferencija za novinare od strane prve liste koja je proglašena za izbore nacionalni savita na teritoriji Srbije. Kako je tom prilikom istako nosilac liste Mirko Bajić, od ukupno 19 kandidata koji se nalaze na listi, čak 10 kandidata su žene, a polovina mlađa od 35 godina. Kandidati dolaze iz Subotice, Sombora i Novog Sada.

   Pored programa za izbore koji pridstoje, Bajić je istako da je jedini put kojim se ostvaruje osnovni princip statusa nacionalni manjina institucionalizacija u vidu ozbiljne intitucije, nacionalnog savita, sa svim pratećim institucijama koje treba da funkcionišu pod otkriljem Nacionalnog savita bunjevačke nacionalne manjine.

Na konferenciji su bili prisutni prvi petoro kandidata sa liste, za koje nosilac liste očekiva da će se naći u budućem sazivu Bunjevačkog nacionalnog savita.

S. N.

Lista kandidata 

PLATFORMA SAVEZA BAČKIH BUNJEVACA ZA IZBORE NACIONALNOG SAVETA

   Predstojeći izbori za nacionalni savet od presudnog su značaja za dalje odnose i položaj bunjevačke nacionalne manjine u republici Srbiji. Sastav Nacionalnog saveta u oba dosadašnja saziva bio je takav da su postojale radikalno suprotstavljene koncepcije kada je reč o značaju i ulozi Nacionalnog saveta. To je rezultiralo raspuštanjem Nacionalnog saveta i uvođenju prinudne uprave u oba prethodna saziva. I danas u nekim krugovima postoji težnja da se uloga Nacionalnog saveta  minimizira, a da se neke druge organizacije, registrovane kao udruženja građana, prikazuju kao nekakve „krovne“, „najvažnije i nezaobilazne“ u ostvarivanju prava a da se pri tom Nacionalni savet definiše kao „paradržavna ustanova“.

   Savez bačkih Bunjevaca ima jasan stav: Nacionalni savet je Ustavom i Zakonom definisana institucija u pravno-političkom sistemu Republike Srbije, koja vodi brigu o ostvarivanju prava bilo koje nacionalne manjine, pa tako i bunjevačke. Nacionalni savet je „Skupština nacionalne manjine“, koja se bira na neposrednim izborima i koja vodi brigu o ostvarivanju prava u četiri oblasti: obrazovanju na jeziku manjine, odnosno izučavanju maternjeg jezika, informisanju na jeziku manjine, kulturi, odnosno zaštiti kulturne baštine i negovanju kulture i tradicije nacionalne manjine, i službenoj upotrebi jezika, odnosno korišćenju i očuvanju maternjeg jezika. Da ne postoji bunjevački Nacionalni savet, ne bi bilo ni Bunjevaca kao autohtone nacionalne manjine u Republici Srbiji. Razne organizacije koje se formiraju bilo kao kulturni centri, bilo kao udruženja, su potrebne, ali nisu dovoljne, za očuvanje autohtonosti bunjevačke nacionalne manjine.

   Prosto rečeno: „nije dovoljno igrati i pivati“, potrebno je stvarati ustanove pod okriljem Nacionalnog saveta u oblastima koje Zakon definiše. Jedino tako bićemo u stanju da ostvarujemo prava kao autohtona nacionalna manjina pod svojim imenom – Bunjevci !

   Cilj Saveza bačkih Bunjevaca na predstojećim izborima za bunjevački Nacionalni savet je izbor takvog sastava Nacionalnog saveta koji će ubuduće biti stabilan i koji će se rukovoditi obavezom da se razvijaju i jačaju ustanove u sve četiri zakonom utvrđene oblasti, a koji će kulturnim centrima i udruženjima građana pomagati da realizuju svoje projekte i programe u cilju negovanja kulturne baštine, folklora i tradicije, kao potrebnoj pratećoj formi.

Osnovni zadaci koji predstoje u tom pogledu, a koje će u novom sazivu bunjevačkog Nacionalnog saveta realizovati Savez bačkih Bunjevaca su:

 U obrazovanju:

 - prihvatanje bunjevačkog jezika u školama, odnosno da se kao što je to slučaj i sa drugim nacionalnim manjinama, u školama izučava „bunjevački maternji jezik sa elementima nacionalne kulture“, a ne kao sada „bunjevački govor“.

U informisanju:

 - očuvanje stečenih prava u oblasti informisanja na bunjevačkom jeziku i dalji razvoj u skladu sa novim zakonom o informisanju, kako u pisanoj tako i u elektronskoj formi. To znači da se sačuva status „Bunjevačkog informativnog centra“ kao ustanove pod okriljem Nacionalnog saveta.

U kulturi:

 - formiranje „Zavoda za kulturu Bunjevaca“ kao ustanove pod okriljem Nacionalnog saveta, a koju kao i za druge nacionalne zajednice, osniva i finansira Skupština  AP Vojvodine.

 - dok se ne formira „Zavod za kulturu Bunjevaca“, Nacionalni savet mora voditi brigu, koordinirati i pratiti rad i realizaciju projekata i programa svih kulturnih centara i udruženja pod bunjevačkim imenom.

U oblasti  jezika, nauke i istorije:

 - promena statusa  „Bunjevačke matice“ tako da osnivač  „Bunjevačke matice“ bude Nacionalni savet i da ubuduće „Bunjevačka matica“ funkcioniše kao ustanova pod okriljem Nacionalnog saveta, a ne kao što je sada – „Udruženje građana“. Osnovna delatnost Bunjevačke matice, kao buduće ustanove, treba da  bude rad u oblasti nauke, istorije, književnosti i jezika.

   Realizacijom gore navedenih ciljeva, bunjevačka nacionalna manjina sačuvala bi svoju autohtonost i status nacionalne manjine sa svim pravima koja iz toga proizilaze. Brigu nad ostvarivanjem prava i položaja nacionalne manjine vodio bi “Nacionalni savet bunjevačke nacionalne manjine”, kao “krovna” institucija. U tri oblasti postojale bi ustanove pod okriljem Nacionalnog saveta: u oblasti informisanja “Bunjevački informativni centar”, u oblasti kulture “Zavod za kulturu Bunjevaca”, a u oblastima jezika, nauke i istorije “Bunjevačka matica”. Takođe, Nacionalni savet bi kroz rad svojih organa, vodio brigu o obrazovanju, odnosno izučavanju bunjevačkog jezika kao maternjeg jezika. Nacionalni savet mora biti profesionalno organizovan i vođen, sa svim onim organizacionim delovima koje Zakon propisuje, i mora u potpunosti preuzeti brigu nad svim oblastima koje je Zakon propisao kao nadležnost Nacionalnog saveta.

TO JE POLITIKA SAVEZA BAČKIH BUNJEVACA, KOJU ĆE SPROVODITI ZA IZBORE NOVOG SAZIVA NACIONALNOG SAVETA BUNJEVAČKE NACIONALNE MANJINE

Predsedništvo Saveza bačkih Bunjevaca

Predsednik Mirko Bajić